بررسی 'ويژگي‌ها و ظرافت‌ها در ترجمه متون و منابع دينی'

به گزارش روابط عمومي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، نشست «ويژگي‌ها و ظرافت‌ها در ترجمه متون و منابع ديني» با حضور محمد مرادي، عضو هيأت علمي دانشگاه قرآن و حديث محقق قرآني و مترجم، حجت‌الاسلام والمسلمين داوود سوداگر، محقق و پژوهشگر و نويسنده به زبان فارسي و انگليسي و عليرضا بهرامي، مدير امور بين‌الملل مؤسسه علمي فرهنگي دارالحديث و محمد مرادي، عضو هيأت علمي دانشگاه قرآن و حديث محقق قرآني و مترجم و محمد اسمائيل‌زاده دوزال، مشاور دستيار ارشد رييس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، در غرفه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي در سي‌ودومين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران برگزار شد.

در ابتداي اين نشست عليرضا بهرامي، مدير امور بين‌الملل مؤسسه علمي فرهنگي دارالحديث با اشاره به فعاليت‌هاي اين مؤسسه گفت: در موسسه دارالحديث آثار به بيش از 25 زبان و 400 جلد كتاب با همكاري رايزني هاي فرهنگي در كشورهاي مختلف كار كنيم كه اميدوارم اين همكاري‌ها بيشتر شود.

وي افزود: در ترجمه متون مقدس بايد به آسيب‌ها، ضرورت‌ها و راهبردهايي كه در اين زمينه اتخاذ مي‌شود در نظر گرفته شود. براي ترجمه متون موجود را بايد بازنگري و بازتوليد كنيم و بايد در فرهنگ و آداب و رسوم آن زبان و كشور مطالعه و شناخت كافي داشته باشيم. بايد ديدگاه‌ها و باورهاي مترجم در فرآيند ترجمه حذف شود و نبايد اعتقادات خود مترجم در ترجمه دخالت داشته باشد.

در بخش ديگري از اين نشست حجت‌الاسلام والمسلمين داوود سوداگر، محقق و پژوهشگر نيز گفت: كسي كه ترجمه مي داند بايد چند مرحله درك از گفتار و توان گفتگو و توان نوشتار را بگذراند. مثلا توان نوشتار براي كسي كه در ايران بزرگ شده باشد هرچند هم كه به هر دو زبان تسلط داشته باشد كار آساني نيست. وي ادامه داد: آگاهي از واژگان تخصصي در زبان مبدأ و مقصد بايد كامل باشد. مترجم بايد لحن و سبك متن را درك كند و بتواند بازتوليد كند. مشكل مترجمين غربي در بحث محتواست كه تفسير را به سمت تعبيرهاي خودشان مي برند.

در ادامه اين نشست محمد مرادي، عضو هيأت علمي دانشگاه قرآن و حديث محقق قرآني و مترجم گفت: به نظرم ما بايد بين ترجمه آموزشي و ترجمه اي كه قرار است با آن فرهنگي منتقل شود تفاوت قائل شويم.  هر كدام از اين ها ويژگي هاي خاص خود را دارد. ترجمه گذشتگان ما بيشتر تحت الفظي بوده و واژه ها تك تك ترجمه مي شد. به طوري كه شايد در نگاه كلي چيزي از آن نمي فهميديم.

مرادي يادآور شد: اگر قرار باشد با ترجمه فرهنگي انتقال داده شود بايد روند ديگري طي شود. ما از ابتدا بايد تكليفمان را با ترجمه مشخص كنيم و بعد سراغ آن برويم. كسي كه ترجمه مي كند بايد تكنيك ترجمه را بداند. حتي اگر به هر دو زبان مسلط باشد.

در پايان اين مراسم محمد اسماعيل‌زاده‌دوزال، رییس پیشین مرکز ساماندهی ترجمه و نشر معارف اسلامی و علوم انسانی سازمان فرهنگ، با بيان مفهوم كتب مقدس و منشأ قداست اين كتاب ها گفت: همواره اين كتب به دليل هدف و مبدأ صدور آن قداست پيدا كرده است و مخاطب آن بشريت بوده است. كتبي از قبيل قرآن، انجيل، تورات و ... و يا كتاب هايي كه از معصومين است را كتب مقدس مي دانيم.

وی عنوان كرد: كتاب هاي ديني مانند انجيل و تورات به بيش از 2000 زبان در دنيا ترجمه شده، اين در حالي است كه قرآن تنها به حدود 140 زبان دنيا ترجمه شده است. اين موضوع به دليل اين بوده است كه علماي مختلف مجوز ترجمه قرآن را نمي دادند و گاهي اين كار را حرام مي دانستند. مي توان گفت سلمان فارسي اولين مترجم قرآن به زبان فاسي بوده است.