مجموعه‌ی پنج‌جلدی آرای تربیتی دانشمندان مسلمان، مسیر تاریخی اندیشه‌های تربیتی حدود سی متفکّر و مربّی اسلامی را در دوره‌ی اوّل، یعنی از آغاز شکل‌گیری اندیشه‌ی اسلامی تا قبل از تماس با تحوّلات علمی و فنّی غرب ترسیم می‌نماید و چگونگی تأثیر آرای فلسفی ـ یا باور‌های دینی ـ را بر دیدگاه‌های خاصّ تربیتی در اندیشه‌ی هر متفکّر نمایان می‌سازد. این مجموعه به روش توصیفی، آرای برخی از متفکّران برجسته را گزارش می‌دهد. متفکّران انتخاب‌شده بر پایه‌ی ملاک‌هایی مانند برجستگی علمی و صاحب اثر مکتوب اخلاقی و تربیتی بودن، برگزیده شده‌اند که برجسته‌ترین اسامی از میان آنان عبارت‌اند از: جاحظ، ابن سحنون، فارابی، قاسبی، اخوان‌الصّفا، ابن سینا، ابن مسکویه، زرنوجی، شیخ اشراق، خواجه نصیرالدّین طوسی، مولوی، سعدی، ابن خلدون، علامه مجلسی، ملامهدی و احمد نراقی و امام محمّد غزّالی. این مجموعه می‌تواند زمینه‌ای فراهم آورد تا در آینده سیر تحوّل اندیشه‌های تربیتی متفکّران مسلمان و مراحل تطوّر و ارتباط تاریخی اندیشه‌های هر کدام بازشناسی شود. این کتاب هم‌چنین می‌تواند مقدّمه‌ای باشد بر طبقه‌بندی مکاتب تربیتی در تاریخ اسلام و نقد و تحلیل آن‌ها. انسان، اخلاق، تعلیم و تربیت معرفت، مبانی تعلیم و تربیت، اهداف تعلیم و تربیت، روش‌های تعلیم و تربیت از جمله موضوعاتی هستند که از منظر اندیشمندان اسلامی در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در این اثر، رأی و اندیشه‌ی متفكّران مسلمان با گرایش‌های فكری كاملاً متفاوت جامعه‌شناختی، ادبی، حدیثی و فقهی در كنار هم قرار گرفته و راه را برای تعمیق پژوهش‌های تربیتی فراهم آورده است.
|