نویسنده‌ی این کتاب کوشیده است تصویری جامع از انسان کامل از منظر امام خمینی(ره) و دیگر عارفان به دست دهد و آن را تحلیل و بررسی نماید. سیمای انسان کامل، راه رسیدن به مقام انسان کامل، ضرورت وجود انسان کامل در عالم، جایگاه انسان کامل در نظام هستی، مقامات انسان کامل و سیر تاریخی توجّه به انسان کامل، مباحث اصلی کتاب را تشکیل می‌دهند. به زعم نگارنده، از دیدگاه امام خمینی(ره)، انسان به یک اعتبار دارای سه مقام است: مقام ملک و دنیا، مقام برزخ، و مقام عقل و آخرت. این سه مقام در انسان کامل عبارت اند از: مقام تعیّنات مظاهر، مقام مشیّت مطلقه، و مقام احدیّت اسماء.
نویسنده در مقدّمه‌ی کتاب می‌نویسد: «بحث انسان کامل در میان عرفا مطرح بوده و هر کدام به اندازه‌ی نیاز بحث و مقتضیات زمان، حقایقی را درباره‌ی آن عنوان کرده‌اند. تا عصر حاضر که عارف نام‌دار امام خمینی(ره)، در بسیاری از آثار عرفانی خود به بحث انسان کامل پرداخته و معارف عرشی و آسمانی فراوانی را درباره‌ی آن اظهار داشته است. اوج سخنان ایشان درباره‌ی انسان کامل، در کتاب ارزشمند مصباح الهدایه تدوین و تنظیم شده است. اساساً این کتاب در خصوص خلافت و ولایت انسان کامل بر مشرب عرفان پویای اسلامی نوشته شده است. در این تحقیق، فراز‌هایی از آن کتاب، به همراه سایر بحث‌های آن بزرگوار درباره‌ی انسان کامل، تحقیق و تبیین شده است». بر اساس نظر نویسنده، واژه‌ی انسان کامل، تعبیر دیگری از انسان معصوم است؛ زیرا آن اوصاف و کمالات وجودی که برای انسان کامل مطرح شده، هرگز در غیر انسان معصوم امکان تحقّق ندارد و اساساً باید گفت که تصوّر انسان کامل، بدون صفت و قدرت عصمت علمی و عملی، امکان‌پذیر نیست، زیرا انسان غیرمعصوم هر قدر هم که به بلندترین قلّه‌ی کمالات انسانی رسیده باشد، با یک لغزش علمی و یا عملی از آسمان کمال سقوط می‌کند.
|