کتاب متدولوژی علوم قرآنی، در صدد ارائه‌ی تعریفی جامع و مانع برای علوم قرآنی و سپس طرّاحی یک نظام رده‌بندی علمی برای این علوم، و در نهایت، ارائه‌ی الگویی برای روش‌شناسی مطالعات مربوط به علوم قرآن بوده است. موضوع اصلی این کتاب، علم قرآنی و چیستی آن، و سیر تاریخی رده‌بندی و روش‌شناسی هر یک از علوم قرآنی است. در بخش اوّل این کتاب با عنوان «تعریف علوم قرآنی»، نویسنده ضمن نقد و بررسی تعاریف گوناگونی که برای علوم قرآنی ارائه شده، مدخلیّت و مقدّماتی بودن نقش علوم قرآنی برای فهم و تفسیر قرآن به عنوان ملاک اصلی تلقّی نموده است. در بخش دوم این کتاب با عنوان «رده‌بندی علوم قرآنی»، جهت دست‌یابی به شکل نظام‌یافته‌ای از علوم قرآنی و برقراری ارتباط منطقی میان اطلاعات فراهم‌آمده در این علوم، ملاک‌های گوناگون رده‌بندی علوم قرآنی (موضوع، روش، برون‌قرآنی یا درون‌قرآنی بودن مباحث، کارآمدی و مدخلیّت در تفسیر، سنخ مطالعه و هم‌چنین نحوه‌ی شکل‌گیری این علوم) مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است.
در بخش سوم این کتاب، با عنوان «روش‌شناسی علوم قرآنی»، ضمن آشنایی با چیستی روش‌شناسی و بررسی اقسام روش‌های تحقیق، ضرورت روش‌شناسی علوم قرآنی مورد بحث قرار گرفته و با توجّه به چندتباری بودن مباحث قرآنی و برخورداری این علوم از موضوعات کثیر و متنوّع، روش پژوهش ترکیبی برای علوم قرآنی پیشنهاد شده است. در واقع، نویسنده در این فصل در صدد اثبات این نکته بوده است که در علوم قرآنی به دلیل تنوّع و کثرت موضوعات، روش پژوهش ترکیبی اعم از نقلی، عقلی و تحلیل زبانی از کارآیی لازم برخوردار بوده و با توجّه به چندتباری بودن مباحث علوم قرآنی استفاده از روش‌های علوم مختلف در روش‌شناسی علوم قرآنی ضرورت دارد. این کتاب در سال 1388 خورشیدی (2009 میلادی) برگزیده‌ی کتاب سال شده است.
|