کتاب «مبانی فقهی اقتصاد اسلامی»، زمینه‌های گوناگونی همچون قواعد فقهی مرتبط با مسائل اقتصادی، مباحث مالکیّت، قرارداد‌های اقتصادی و اقتصاد خانواده را بررسی می‌کند. این کتاب، متن درسی «مبانی فقهی اقتصاد اسلامی» در مقطع کارشناسی رشته‌ی اقتصاد است. جامعیّت و استناد به منابع دست اوّل و معتبر، ویژگی برجسته‌ی این کتاب است. دانش اقتصاد، دست کم هفت بخش را در خود جای می‌دهد که عبارت‌اند از: مبانیِ (فلسفه‌ی) اقتصاد، مکتب اقتصادی، حقوق اقتصادی، اخلاق اقتصادی، نظام اقتصادی، توسعه‌ی اقتصادی و علم اقتصاد به معنای خاص. از این میان، مباحث مربوط به حقوق اقتصادی، حجم گسترده‌ای را در میراث علمی و مکتوب مسلمانان به خود اختصاص داده است و فقیهان بزرگوار، این مباحث را در کنار مباحث مربوط به اخلاق، پیوسته بررسی کرده‌اند. موضوع این نوشتار یا فقه‌الإقتصاد در همین بخش جای می‌گیرد و تلاش می‌شود تا مبانی فقهی اقتصاد اسلامی، به عنوان مهم‌ترین قواعد و احکام فقهی مرتبط با اقتصاد تبیین گردد. نویسنده پس از مفهوم‌شناسی واژه‌های مربوط به موضوع نوشتار، به شرح مختصر منابع فقه، ضرورت اجتهاد و نقش زمان و مکان در فرایند اجتهاد پرداخته است. سپس قواعد مهمّ فقهی ـ مرتبط با مسائل اقتصادی ـ را مورد بررسی قرار داده و به مباحث مالکیت پرداخته است. مؤلّف در این کتاب درباره‌ی مبانی فقهی عدالت اقتصادی، به‌ویژه واجبات و مستحبّات مالی در فقه (زکات، خمس و...)، قرارداد‌های اقتصادی، و شرایط و احکام اقتصادی بحث کرده و مسأله‌ی شیوه‌های نامشروع کسب درآمد همچون ربا، غصب و... را نیز مطرح نموده است. او هم‌چنین مباحث مربوط به منابع طبیعی و محیط زیست از جمله ضوابط بهره‌برداری و راهکار‌های حفظ آن را نیز به میان کشیده است. نویسنده تلاش کرده است در ترتیب بین فصول و نیز در مطالب هر فصل، سیر منطقی مباحث رعایت شود.
|