در کتاب مبانی رهبری سیاسی امام خمینی(ره) سعی شده که تا حدّ ممکن رهبری انقلاب اسلامی در ایران، و به‌ویژه لحاظ کردن ویژگی‌های خاصی که رهبری این انقلاب را از دیگر انقلاب‌ها متمایز کرده است، به درستی تبیین شود. این کتاب در سه بخش سامان‌دهی شده است: بخش اوّل شامل کلّیات نظری و تاریخی است. در فصل اوّل مباحث نظری مربوط به رهبری و الگو‌های سه گانه‌ی ماکس وبر، تبیین شده‌اند. در فصل دوم، پیشینه‌ی تحقیق و سیر تاریخی رهبری سیاسی امام خمینی(ره) مورد مطالعه قرار گرفته است. در بخش دوم، رهبری سیاسی امام خمینی(ره) از جایگاه نظری تبیین شده و در سه فصل مجزّا، نقش مرجعیّت، آموزه‌های دینی و شخصیت فردی ایشان در رهبری سیاسی بررسی گردیده است. در بخش سوم کتاب، رهبری سیاسی امام خمینی(ره) و رهبری عملی ایشان در عصر پهلوی دوم و در دوره‌ی جمهوری اسلامی در فصولی جداگانه تبیین و تحلیل شده است. این اثر در واقع تلاشی‌ست برای تبیین یک واقعه‌ی بومی با نگرش بومی، و روش به‌کاررفته در آن همان روش تفهمّی ماکس وبر، جامعه‌شناس آلمانی‌ست. رابطه‌ی میان دو پدیده‌ی رهبری و اطاعت‌پذیری در نظام‌های سیاسی و رابطه‌ی موجود در فرایند اطاعت‌پذیری از رهبری در جنبش‌های انقلابی را نظریه‌پردازان مختلفی بررسی کرده‌اند. در این میان به نظریه‌ی مشروعیّت ماکس وبر، که به نوعی تبیین‌کننده‌ی این رابطه است، توجّه بسیاری شده و بسیاری از صاحب‌نظران در تحلیل نظام‌های سیاسی از آن استفاده کرده اند. نقش مؤثّر رهبری انقلاب و مشروعیت فراگیرش در تمام دوران انقلاب و بعد از آن، بسیاری از صاحب‌نظران را بر آن داشت تا رهبری انقلاب را بر مبنای نظریه‌ی مشروعیت کاریزمایی وبر تحلیل کنند.
مخالفان این نظریه نیز با مطرح کردن ویژگی‌های خاصّ رهبری امام خمینی(ره) و پیوند آن‌ها با گرایش‌های دینی و غیرشخصی، رهبری ایشان را بر اساس شاخص‌های دیگری تبیین و تحلیل کرده‌اند. این موضوع و موضوعات مرتبط دیگر، در این کتاب مورد توجّه نویسنده بوده و او با تحلیل و تبیین این نظرات، رهبری انقلاب اسلامی در ایران را به طور تفصیلی مورد مطالعه قرار داده است.
|