کتاب عقلانیت و معنویت، حاوی مجموعه‌ای از سخنرانی‌های غلام‌حسین ابراهیمی دینانی است که در آن‌ها به بررسی جایگاه فلسفه‌ی اسلامی در برابر فلسفه‌ی مغرب‌زمین، ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام، حکمت اشراق، رابطه‌ی عرفان و فلسفه و عقلانیّت و معنویّت در اسلام می‌پردازد. مؤلّف، در این اثر در پی آن است که روشن کند؛ جایگاه فلسفه‌ی اسلامی در مقابل فلسفه‌ی مغرب‌زمین کجاست؟ او با طرح تاریخ معرفت و تاریخ علم و تاریخ فلسفه و تفکّر، در صدد پاسخ‌دهی به سؤال یادشده است.
نویسنده هم‌چنین در بخش‌های مختلف کتاب، با تبیین موضوعاتی چون رابطه‌ی عرفان و فلسفه، حکمت اشراق، و عقلانیّت و معنویّت در اسلام، و با استناد به نظریات کلاسیک و تفکّرات فیلسوفان مختلف اسلامی، مفاهیم جدیدی را در رابطه با مصطلاحات مختلف بیان می‌دارد. به نظر نویسنده، تا زمانی که به نحو اجمال دستکم معنای این مصطلحات و واژه‌ها روشن نشود، بحث از آن‌ها بحث بیهود‌ه‌ای خواهد بود. او بر این اساس به تبیین معانی و تعریف این اصطلاحات می‌پردازد.
|