کتاب حاضر که در هفت فصل تدوین یافته، بررسی تاریخ فکری و فرهنگی تشیّع در سه قرن نخست است که نویسنده می کوشد گزارشی از شکل گیری تشیّع در بستر تاریخی ارائه دهد. در فصل نخست به چگونگی پیدایش فرق اسلامی و دلایل شکل گرفتن آن ها پرداخته شده. فصل دوم به شیعه و فرقه های تشیّع از نگاه ارباب ملل و نحل اختصاص یافته و طی آن به پیشینه ی نگارش آثاری در باب فرق اسلامی توجه شده که به کتاب "المقالات" شهرت دارند، نیز معرفی انتقادی از مهم ترین منابع ملل و نحل نگاری اسلامی که نویسنده در تألیف کتاب از آن ها بهره برده است. فصل سوم که مفهوم شناسی شیعه و تشیّع نام دارد در آن از تکوین تاریخی مفهوم شیعه و تطّور معانی آن در بستر تاریخی سخن رفته است. نظریه های مختلف در باب شکل گیری شیعه و نقد و بررسی آن ها موضوع فصل چهارم را تشکیل داده است. فصل پنجم کتاب بررسی مشکلات سیاسی، اجتماعی شیعه و رهبران شیعی در عصر ائمه است و تعامل شیعیان در عصر اموی و عباسیان با حکومت و مشکلات آن ها در این بخش بحث و بررسی شده است. بررسی اختلافات سیاسی – کلامی شیعیان و اصحاب امامان موضوع فصل ششم کتاب است. بحث از مسأله ی علم امام و ماهیت کلامی امامت در اندیشه ی اصحاب ائمه و انشعابات شیعی در عصر ائمه موضوع مفصلی است که در بخش هفتم کتاب مورد بررسی قرار گرفته است.
|