كتاب حاضر با بحث درباره ي ماهيت دولت در جهان اسلام آغاز مي شود ؛ آن گاه نويسنده با تأمل در تحولات قبايلي شبه جزيره ی عربستان قبل از اسلام، به مناسبات ديانت و ارزش هاي اسلامي و تجربه قبايلي مي پردازد.وي هم چنين مي كوشد ريشه هاي قبيله اي مفاهيم سياسي درجهان اسلام و پيوند آن ها را با سلطنت هاي شكل گرفته در تاريخ اسلامي ، شكل گيري حكومت پيامبراسلام(ص) و خلفاي راشدين و ساختار دولت اموي و عباسيان و فاطميان را شرح و بررسي نمايد. دركتاب سپس سه دولت بزرگ اسلامي يعني دولت هاي " اسماعيلي " ، " عثماني " و " صفويان " به گونه اي مفصل مورد بحث و بررسي قرار مي گيرد.
كتاب حاضر رويه ي ديگري از كتاب " نظريه هاي نظام سياسي و دولت درجهان اسلام " است كه نگارنده زمينه هاي سياسي پيدايش دولت ها و ساخت هاي كلان سياسي درتاريخ اسلام را توصيف مي نمايد؛ يعني شرايط عيني ، تاريخي ويژه اي كه پديد آورنده ي چارچوب ذهن و انديشه ي سياسي انسان مسلمان بوده است.
دراين نوشتار بيشتر به آن دسته از دولت هاي بزرگ و سنتي جهان اسلام پرداخته شده كه ظهور و زوال آن ها براي تاريخ تمدن وتاريخ انديشه ي سياسي مسلمانان نقطه اي تعيين كننده تلقي مي شود. مباحث كتاب عمدتاً حول دو محور عمده تمركز يافته است : 1- باتوجه به تحولات صدراسلام ، نماي عمومي دولت پيامبر(ص) درمدينه النبي آشكارشود. 2-علاوه بر توصيف ساختار دولت هاي عمده ي اسلامي ، كوشش شده عوامل و زمينه هاي گذار از يكي به ديگري ، ونتايج و سرانجام اين دولت ها به اجمال ارزيابي شود. در اين كتاب هم چنين بحث نظري مستقلي درباره ي نسبت دولت و انديشه درجهان اسلام مطرح شده است.
|